چه زمانی از پانسمان موقت دندان استفاده میشود ؟

پانسمان موقت دندان چیست ؟

پانسمان موقت دندان یک لایه محافظتی برای مراقبت از دندان های نیمه ترمیم شده است که به سادگی از دندان جدا می‌شود و نبود آن منجر به ورود باکتری ها به دندان خواهد شد. بهتر است به هر نحوی که می‌توانید از آن مراقبت کنید و در صورتی که پانسمان از بین رفت به دندانپزشک مراجعه کنید تا از وقوع خطرات احتمالی پیش گیری شود.

گاهی اوقات درمان دندان‌های شما باید در چند مرحله انجام شود. در طول مدتی که فرایند ترمیم هنوز کامل نشده است، دندان شما پانسمان می‌شود. پانسمان موقت دندان اگرچه بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما نقش نسبتاً مهمی را در سلامت دندان‌ها و لثه شما ایفا می‌کند.

چرا به پانسمان موقت دندان نیاز است ؟

دندانپزشک بر اساس دلایل گوناگونی از پانسمان دندان استفاده می کند ولی این راه کار یک اقدام موقتی است و باید به فکر چاره های جدی و دائمی باشید. به طور مثال برای دندان دردهای شدید می توان پس از خالی کردن ناحیه پوسیده دندان از پانسمان دندان برای کاهش درد استفاده کرد. اما این یک اقدام موقت است و باید اقدامات مناسب جهت درمان پوسیدگی دندان توسط دندانپزشک با تجربه انجام شود.

دندانپزشک در جراحی دندان برای پوشاندن پالپ دندان به طور گسترده از پانسمان دندان استفاده می کند. زیرا پالپ یاد شده در معرض هوای باز قرار می گیرد و تحریک پذیری بیشتری دارد. در بیشتر موارد نیز دندانپزشک بدون پانسمان های دندان نمی تواند اقدام بعدی را انجام دهد زیرا باید شرایط برای درمان های بعدی فراهم گردد.

دندانی که درد می کند و دارای عفونت های جانبی است برای انجام سایر اقدامات آمادگی لازم را ندارد. در چنین مواقعی دندانپزشک از پانسمان دندان استفاده می کند و حتی میزان مشخصی آنتی بوتیک تجویز می کند تا شرایط برای اقدامات درمانی بعدی محیا شود.

مواد سازنده ی پانسمان موقت دندان چیست

شاید برای شما نیز جالب باشد که بدانید مواد سازنده پانسمان موقت دندان چیست ، به طور کلی ماده هایی که برای پانسمان موقت مورد استفاده قرار می گیرند، اکساید اوژنول و خمیرکاویزول هستند. اما آیا میداندی هر یک از این مواد چه کاربردی دارند ؟

۱- زینک اکساید اوژنول

ماده ی اوژنول، خاصیت ضد باکتریایی دارد. در مواقعی که دندان ها پوسیده می شوند، دندانپزشک برای جلوگیری از کشیدن دندان و عصبی کشی، پالپ دندان را خارج می کند و درمقابل آن را با ماده ی اوژنول پر می کند، این فرایند را پالپکتومی می نامند.

۲- خمیر کاویزول 

خمیر پانسمان کاویزول ماده ای خمیری با مقاومت بالا است که با ترکیب بزاق دهان استحکام می یابد. خمیر مذکور برای پرکردن حفره های موقت و روند درمان پس از اندودانتیک مورد استفاده قرار می گیرد. خمیر های پانسمانی انواع متفاوتی دارند برای مثال می توان از خمیر لایت کیور و سلف کیور نام برد.

یکی از علت هایی که خمیردندان کاویزول را از بقیه روش های پانسمان متمایز می سازد،  مواد تشکیل دهنده ی آن می باشد. درواقع برای تولید این خمیر از فلوراید به جای اوژنل استفاده شده است. در دندانپزشکی ازاین قبیل خمیرها برای پرکردن موقت حفره های دندانی نوع I و II بهره می گیرند. علاوه براین، ماده ی خمیر پرکننده، بر اساس زینک سولفات، زینک اکساید، رزین و کلسیم سولفات فرموله شده است.

مزایا و معایب استفاده از پانسمان موقت دندان

همانطور که از اسم آن می توان حدس زد، پانسمان های موقت دندان هیچگاه برای مدت طولانی مورد استفاده قرار نمی گیرند. به عبارت دقیق تر، در اکثر موارد از این پانسمان ها کم و بیش حدود یک ماه استفاده می شود. احتمال درآمدن، تحلیل رفتن و شکستگی این پانسمان ها وجود دارد. احتمالاً خیلی زود می خواهید جای پانسمان موقت خود را با پرکردگی دائمی عوض کنید.

اگر نتوانید به موقع پانسمان موقت دندان را جایگزین کنید، امکان دارد دندان دچار عفونت دندان شده یا با مشکلات دیگری مواجه شوید. بسیاری از درمان های اورژانسی دندانپزشکی بدون پانسمان موقت انجام شدنی نیستند. ولی این مورد نیز دارای مزایا و معایبی است :

مزایای پانسمان موقت دندان :

چنین پانسمان هایی در مواقع دندان درد و برای تسکین درد بسیار مناسب هستند. پانسمان دندان معمولاً حاوی اوژنول هستند. این ماده مسکن و ضدعفونی کننده بوده و در داروهای رایج و در دسترسی مانند روغن میخک وجود دارد.

معایب پانسمان موقت دندان :

متأسفانه، همانطور که از اسم آن ها برمی آید، این پانسمان ها موقت بوده و طول عمر زیادی ندارند. بسیار محتمل است که در یک ماه این پانسمان ها از جای خود درآمده یا دچار شکستگی و فرسودگی شوند. اگر برای شما از پانسمان دندان استفاده شده، سریعاً برای جایگزینی آن با ترمیم دائم اقدام کنید.

حتما بخوانید : ایمپلنت زیگوماتیک چه ویژگی هایی دارد ؟

نحوه استفاده از پانسمان موقت دندان چگونه است ؟

هنگام درمان های دندانپزشکی مانند عصب کشی، ترمیم دندان، درمان اندو و غیره ممکن است حفره ای روی دندان بیمار ایجاد شود که پس از اتمام درمان و جهت محافظت از منطقه پالپ، عاج و مینای دندان و یا کانال اندو، دندانپزشک حفره ایجاد شده را توسط ماده ای خمیری شکل به نام خمیر پانسمان دندان پر می نماید. سوالی که در اینجا برای شما ایجاد می شود این است که نحوه استفاده از خمیر پانسمان موقت دندان به چه صورت است که ما در ادامه آن را توضیح خواهیم داد:

۱. در مرحله اول مقدار مناسبی از خمیر پانسمان موقت با استفاده از وسایل مناسب داخل حفره دندان قرار داده می شود.

۲. پس از قرار دادن خمیر پانسمان دندان درون حفره دندان، بیمار باید دندان ها را به حالت جویدن روی هم قرار دهد تا دندانپزشک از درست قرار گرفتن مواد روی دندان مطمئن شده و بیمار هنگام جویدن غذا اذیت نگردد.

۳. قسمت های اضافی خمیر پانسمان توسط دندانپزشک و به وسیله یک پنبه خیس تمیز می شود.

یک نکته مهم این است که تا یک ساعت پس از گذاشتن مواد خمیری داخل حفره دندان، بیمار باید از ایجاد فشار و سایش دندان های پر شده جلوگیری نماید (عدم مصرف غذا و جویدن توسط دندان پانسمان شده) زیرا پانسمان موقت بسیار نرم است و ممکن است تخلیه شود.

علت درد پس از استفاده از پانسمان موقت دندان چیست ؟

۱- گاهی پانسمان دندان درمورد دندانهایی صورت میگیرد که دچار پوسیدگی عمیق بوده اند ولی بیمار درد و ناراحتی نداشته و عکس و رادیوگرافی هم بصورت صد در صد پرکردنی یا عصب کشی بودن دندان را مشخص نمی کند. در این گونه موارد برای مشخص شدن وضعیت دندان ( از نظر انجام عصب کشی یا پرکردن ) دندانپزشک اقدام به برداشتن پوسیدگی و بررسی عملی وضعیت میکند و در نهایت، دندان را پانسمان مینماید.

اینگونه بیماران دراغلب اوقات پس از رسیدن به منزل و پایان بیحسی دچار دندان درد میشوند که گاه به شدت آزار دهنده است. این درد معمولاً با مصرف تعدادی مسکن و در طی ۲۴ ساعت تسکین می یابد ولی در مواقعی که درد بیش از ۲۴ ساعت، تداوم یابد نیازمند مراجعه مجدد به دندانپزشک و بررسی مجدد و یا در صورت امکان، انجامِ درمانِ اصلی (درمان ریشه یا عصب کشی ) است.

۲- در صورتی که پانسمان برای ساکت کردن درد انجام شده باشد ، احتمال ادامه درد وجود دارد و توقع تسکین ۱۰۰% درد، از پانسمان بیهوده است. برای تسکین کامل درد در صورت امکان کار اصلی و استاندارد ( درمان ریشه یا عصب کشی ) را سریعتر شروع کنید در غیر اینصورت تا ۲۴ ساعت از داروهای مسکن خوراکی ( یا تزریقی ) استفاده کنید. پس از ۲۴ ساعت، در صورت غیر قابل تحمل بودن درد حتماً به مرکز مراجعه کنید. انجام درمانِ اصلی ( درمان ریشه یا عصب کشی ) در اغلب موارد سبب کاهش بسیار زیاد درد میگردد. البته گاهی حتی پس از درمانِ اصلی نیز درد میتواند ادامه پیدا کند .

۳- در مواردی، مخصوصاً پس از درمان عصب کشی در صورتی که پانسمان دندان بلند باشد، دندان عصب کشی شده زودتراز دندانهای دیگر به فک مقابل رسیده، درد شدیدی بوجود می آید. دراین موارد حتماً بایستی جهت کوتاه کردن پانسمان مراجعه نمائید.

الف) در بسیاری از موارد، علت درد پس از پانسمان، کوبیده شدن وگیرِ غذا در لای دندان پانسمان شده ودندان کناریش وفشار بر روی لثه میباشد.

ب) گاهی اوقات، درد پس از پانسمان، ناشی از مواردی مثل: درد محل ورود سوزن، ایجاد آفت، سوختگی پنبه، زخم تروماتیک و … است .

ماندگاری پانسمان موقت دندان چگونه است ؟

به طورکلی پانسمان برای عمر و ماندگاری طولانی تر، به حافظ و دیواره نیاز دارد. به عبارتی دیگر زمانی که دندان از دیواره های کافی برخوردار نباشد، پانسمان بسیار زودتر از موعد مقرر شده شروع  به ریزش می کند. به طور معمول عمر پانسمان بین ۲- ۴ هفته است. گاهی با افتادن پانسمان مشکلاتی ازقبیل عفونت، پوسیدگی و شکستگی رخ می دهند. لذا توصیه می شود مراحل بعدی درمان در بازه ی زمانی وجود پانسمان انجام شود. به منظور بالا بردن ماندگاری پانسمان موقت دندان لازم است نکات زیر را به خاطر داشته باشید:

۱- توجه داشته باشید که پانسمان صرفاً یک درمان موقت میباشد و حتماً بایستی جهت تکمیل درمان مراجعه نمایید. ریزش پانسمان هشداری است به شما، که حتماَ در فکر ادامه درمان و کار اصلی باشید .

۲- عمر ترمیم موقت یا پانسمان معمولاً ۴-۲ هفته میباشد و بهتر است درمان مرحله بعدی حداکثر در همین فاصله انجام شود. به تعویق انداختن درمان بعدی ممکن است منجربه شکستن دندان، عفونت ، پیشرفت پوسیدگی یا مشکلات دیگر از جمله کشیدن دندان گردد.

۳- درمواردی که دندان دیواره های کافی و یا‌ شکل مناسب نداشته باشد پانسمان خیلی زودتر از موارد دیگرخالی میگردد. در واقع پانسمان برای بقاء و ماندگاری، نیازمند دیواره و چهارچوب وحفاظ کافی است .

چگونه دندانپزشک پانسمان موقت دندان را برمی دارد؟

برداشتن پانسمان دندان همانند ترمیم آن انجام می شود. ابتدا دندانپزشک ناحیه موردنظر را بی حس می کند و خمیر پانسمان دندان را از دهان فرد خارج می کند. مواد این پانسمان به نحوی است که به راحتی از دهان خارج شود.پس از برداشتن مواد پانسمان، حفره دندان با مواد پر کردنی جایگزین می شود و بعد از آن، دندانپزشک با توجه به وضعیت دندانی شما مراحل درمانی را ادامه و دندان را با یکی از مواد پرکردنی دندانی مثل آمالگام و یا کامپوزیت پر میکند.

حتما بخوانید : همه چیز درباره تاثیر سیگار بر ایمپلنت دندان

سوالات متداول اگر پانسمان موقت دندان افتاد چه کنیم ؟

یکی از پرتکرارترین سوالات در مورد پانسمان موقت دندان مربوط به زمانی است که بنا بر هر علتی این پانسمان از جای خود خارج شود ، در ادامه به این سوالات بطور خلاصه جواب میدیهیم تا شما نیز در این مورد اطلاعاتی جامع داشته باشید :

۱- نگهداری و مراقبت پانسمان چگونه باید باشد؟

برای نگهداری از پانسمان بهتر است این نکات را رعایت کنید: دو بار در روز مسواک بزنید. از نخ دندان استفاده کنید. در هنگام غذا خوردن سعی کنید با سمت دیگر دهانتان که پانسمان ندارد غذا را بجوید. از جویدن آدامس و مصرف غذاهای سخت و چسبنده خودداری کنید.

۲- اگر پانسمان دندان افتاد چگونه مسواک و نخ دندان بزنیم؟

مهمترین نکته هنگام زدن مسواک و نخ دندان آن است که باید با دقت و به آرامی انجام شوند از مسواک های دارای برس نرم استفاده کنید و مراقب باشیم باقیمانده موادغذایی از محل پوسیدگی دور شوند و باکترهای مضر نتوانند در آنجا جمع شوند و پوسیدگی را بدتر نمایند. برای استفاده از نخ دندان هم باید بسیار مراقب باشید و در هنگام بیرون آوردن نخ دندان از بین دندان ها، به جای اینکه نخ دندان را به سمت بالا بکشید، آن را از کنار بیرون بیاورید.

۳- هنگام غذا خوردن چگونه مراقب پانسمان دندان خود باشیم؟

از خوردن غذا با آن سمتی از دهان که پانسمان شده است خودداری کنید. از مصرف برخی غذاها در طول دوره استفاده از پانسمان دندان باید اجتناب کنید. غذاهای سخت و ترد مانند آجیل ها، شکلات های جویدنی و تافی و جویدن آدامس مثال هایی از این دست هستند. زیرا اینها به دندان می چسبند و در اثر تماس با عصب دندان، درد زیادی ایجاد می کنند.

۴- درمان های خانگی افتادن پانسمان موقت دندان چیست؟

دهان خود را با آب گرم بشویید. برای این کار از آب سرد یا داغ استفاده نکنید. همچنین ازدهانشویه نیز استفاده نکنید، زیرا درد زیادی ایجاد می کند و در اسرع وقت برای ترمیم دندان خود به دندانپزشک مراجعه نمایید.

۵- آیا می توان پس از افتادن پانسمان دندان آن را در جایش قرار داد؟

سعی نکنید خودتان مجددا مواد افتاده را سر جایش قرار دهید. بهتر است در اولین فرصت به دندانپزشک معالج خودتان مراجعه نمایید سعی نکنید خودتان مجددا مواد افتاده را سر جایش قرار دهید.

۶- اگر پانسمان موقت دندان افتاد و دچار عفونت شد چکار کنیم؟

اگرپانسمان دندان بیفتد و با رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان دچار عفونت شد باید دندان عصب کشی گردد.

۷- در صورت عدم دسترسی به دندانپزشک با پانسمان موقت دندان که افتاده چه کنیم؟

باید تا مراجعه به دندانپزشک محل افتادگی را تمیز نگه دارید. فقط دندانپزشک می تواند پانسمان دندانی که افتاده است را جایگزین نماید.