داروی بی حسی و عوارض آن بر بانوان باردار

داروی بی حسی در بارداری

داروی بی‌ حسی و استفاده آن در خدمات دندانپزشکی از رایج‌ترین مواردی است که بعلت دردناک بودن خدمات دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد و شاید کمتر کاری در دندانپزشکی باشد که نیاز به تزریق بی حسی را نداشته باشد . بانوان باردار بعلت شرایط خاص و ویژه ای که دارند باید در استفاده از بسیاری داروها دقت باشند و از آنجایی که استفاده از خدمات دندانپزشکی امری غیر قابل اجتناب است ، بنابراین آگاهی از نحوه استفاده از داروی بی حسی لازم و ضروری است .

پر کردن دندان در بارداری برای جنین چه خطراتی دارد؟

ترمیم کردن و پرکردن دندان های آسیب دیده یک عمل بسیار دردناک است که معمولا انجام آن بدون بی حسی امکان پذیر نخواهد بود. در دوران بارداری معمولا بدن بانوان نسبت به انواع محرک ها بسیار حساس تر از گذشته می شود. به این ترتیب یکی از ملزومات پر کردن دندان در این دوران، بدون شک دریافت بی حسی است. اما آیا مواد بی حس کننده که که پیش از انجام امور دندان پزشکی استفاده می شود برای سلامت بارداری و جنین مضر است؟

انواع داروهای بی حسی برای بانوان باردار

از میان داروهای بی حسی دندانپزشکی که در طبقه B یعنی مجاز و بی خطر قرار می‌گیرند می‌توان به لیدوکائین اشاره کرد. از انواعی که در گروه C جای می گیرند یعنی قابل استفاده در صورت ضرورت می‌توان پریلوکایین و بوپیواکایین و مپی واکائین را برشمرد. بر این اساس تزریق لیدوکائین که استفاده از آنها برای مادران باردار کم‌ خطرتر است توصیه می‌شود.

از میان داروهای بی حسی مرسوم در ایران، استفاده از دو دارو، پریلوکایین و آرتیکایین، در مادران باردار ممنوع است. زیرا تزریق این دو دارو به مادران باردار ممکن است منجر به اسپاسم عضلات صاف و در نتیجه زایمان زودرس شود. پس توصیه می‌شود برای مادران باردار از لیدوکائین استفاده شود.

لیدوکائین چیست ؟

لیدوکائین از نظر تاثیر داروی بی حسی دندان بر جنین نسبتاً ایمن است. لیدوکائین پرمصرف‌ترین داروی بی‌حسی موضعی استفاده شده در دندان پزشکی می‌باشد. میزان اتصال به پروتئین‌های خونی در لیدوکائین کمتر از بوپی‌واکائین است. میزان لیدوکائین آزاد در خون مادر نسبتاً زیاد است و متعاقباً میزان انتقال آن به جنین نیز نسبتاً زیاد می‌باشد. لیدوکائین معمولاً همراه با داروهای گشاد کنندۀ عروق استفاده می‌شوند. این داروها موجب کاهش جذب بی‌حس‌کنندۀ موضعی، کاهش میزان سمیت و افزایش تاثیر بی‌حسی می‌شوند. معمولاً از داروی اپی‌نفرین همراه با لیدوکائین استفاده می‌شود.

​گشادی عروق القا شده توسط اپی‌نفرین با به تاخیر انداختن جذب دارو توسط مادر، موجب می‌شود تا لیدوکائین به مرور زمان و به آرامی به گردش خون مادر وارد شود. این موضوع سبب می‌شود تا غلظت لیدوکائین در خون به آرامی افزایش پیدا کند و به آهستگی به جنین منتقل شود.

حتما بخوانید : مراقبت از دندان در دوران بارداری و اهمیت آن

تاثیر داروی بی حسی دندان بر جنین در مراحل حاملگی

مادر و جنین تغییرات مختلفی را در دوران بارداری متحمل می‌شوند. پس از کاشت تخم لقاح‌ یافته روی دیواره رحم، جنین مراحل مختلفی از تکامل را طی می‌کند. اندام‌ها در سه ماهه‌ی اولیه بارداری تمایز و تشکیل می‌یابند و در مراحل میانی و آخر حاملگی رشد حجمی خواهند داشت. بنابراین، یک داروی مشابه ممکن است اثرات متفاوتی بسته به مرحلۀ حاملگی بر جنین و مادر داشته باشد. درک تفاوت در تاثیر داروی بی حسی دندان بر جنین در مراحل مختلف بارداری اجازه می‌دهد تا به طور ایمن از درمان‌های دندان‌پزشکی مرتبط با حاملگی استفاده شوند. ​

تاثیر داروی بی حسی دندان بر جنین در سه ماهه‌ی اول

​در این دوره سیستم‌ها و اعضای مختلف جنین در حال تشکیل و تمایز است. اگر جنین در سه ماهۀ اول در معرض مواد شیمیایی قرار بگیرد ممکن است دچار معضلاتی شود. تمایز و تشکیل اندام‌ها بین هفته چهارم تا دهم بارداری صورت می‌گیرد، به همین علت تاثیر مخرب داروها در این دوره می‌تواند حتی منجر به مرگ جنین شود. به همین جهت توصیه می‌شود اعمال دندان پزشکی در این دوره انجام نشود و به سه‌ ماهۀ دوم یا سوم موکول شود. ولی انجام اعمال دندان پزشکی اورژانسی در این دوره و در تمام دوران حاملگی بلامانع است.

تاثیر داروی بی حسی دندان بر جنین در سه ماهه‌ی دوم

در سه ماهۀ دوم تاثیر مخرب داروها بر جنین کمتر از سه ماهۀ اول می‌باشد. بسیاری از دندان پزشکان حتی در این بازۀ زمانی برای انجام اعمال دندان پزشکی بسیار محتاط عمل می‌کنند. با این حال، درمان‌های دندان پزشکی پژوهشی نشان داده‌اند که انجام درمان‌ها بر زنان باردار در این بازه زمانی نسبتاً ایمن است. علاوه بر این چون جنین در سه ماهۀ دوم دچار تغییرات محدودی می‌شود و به تحریکات خارجی حساسیت زیادی ندارد، تاثیر داروی بی حسی دندان بر جنین در سه ماهۀ دوم نسبت به تاثیر آن‌ها در سه ماهۀ اول و حتی سه ماهه‌ی سوم کمتر است.

یکی از خطرات انجام اعمال دندان پزشکی از هفتۀ بیستم به بعد خطر افت فشار خون تاق باز یا سندرم سوپاین است. از آنجایی که در دوران بارداری اندازۀ رحم افزایش می‌یابد، بزرگ سیاهرگ زیرین ممکن است در زمانی که مادر در وضعیت تاق باز و به پشت خوابیده  قرار دارد، تحت فشار قرار گیرد؛ این امر بازگشت وریدی و متعاقباً خروجی قلب را کاهش داده و موجب افت فشار خون می‌شود. چنین پدیده‌ای به عنوان سندرم کاهش فشار خون تاق باز یا سندرم سوپاین شناخته می‌شود. باید برای انتخاب زمان مناسب برای درمان دندان پزشکی این موضوع نیز مد نظر گرفته شود.

تاثیر داروی بی حسی دندان بر جنین در سه ماهه‌ی سوم

خطر افت فشار خون یا سندرم سوپاین در سه ماهۀ سوم بارداری به دلیل بزرگ‌شدن رحم بسیار بیشتر از سه ماهۀ دوم است. خانم باردار هنگام دراز کشیدن روی یونیت دندان پزشکی ممکن است علائم مانند سبکی سر و افت فشار خون را تجربه کند. استفاده از بی‌حسی موضعی در این دوره توصیه نمی‌شود ولی در دوزهای پایین اثرات سمی این داروها به حداقل می‌رسد.

ترس از عوارض بی حسی درست است ؟

ممکن است برخی مادران تصور کنند که باید تحت هر شرایطی از انجام کارهای دندان پزشکی و پر کردن و ترمیم کردن دندان های پوسیده خود در این دوران اجتناب کنند. زیرا به شدت نگران تاثیر مواد بی حس کننده و موادی هستند که برای پر کردن دندان های آنها مورد استفاده قرار می گیرد. باید بگوییم که این تصور کاملا اشتباه است زیرا درصورتی که دندان پوسیده دچار عفونت شود، این عفونت از طریق عروق خونی موجود در لثه وارد جریان خون شده و به بدن جنین منتقل خواهد شد. عفونت منتقل شده به جنین احتمال بروز زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس را به شدت افزایش می دهد.

حتما بخوانید  : پر کردن دندان در بارداری امکان دارد ؟

به همین دلیل باید به یاد داشته باشید که پرکردن و ترمیم کردن دندانهای پوسیده تان  درصورتی که احتیاط های لازم توسط دندان پزشک رعایت شود، نسبت به امتناع از انجام این کار خطرات بسیار کمتری را برای شما و جنین تان به دنبال خواهد داشت.

لازم به ذکر است که باتوجه به جیوه موجود در آمالگام (مواد پر کردن دندان که به رنگ نقره ای هستند) برای سلامتی شما و جنین تان مضر است، توصیه می شود برای پر کردن دندان از مواد کامپوزیت استفاده کنید.

به خاطر داشته باشید

دوران بارداری مهم‌ترین روزهای زندگی خانم‌هاست. روزهایی که مادر باید فقط به سلامت خود و جنینش فکر کند. ۹ماه باید از هر درد و رنج و بیماری دور باشد تا فرزند سالمی به دنیا بیاورد. بیشتر خانم‌ها در این دوران تمرکزشان روی تغذیه، پرهیز از مصرف داروهای شیمیایی و پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی و زکام متمرکز است و کمتر کسی در دوران بارداری به فکر سلامت دندان‌هایش و تاثیر آن بر تولد فرزند سالم است.

اما سلامت دندان‌ها و لثه برای یک خانم باردار امری ضروری است و باید یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های او باشد. پس باید رعایت اصول بهداشت دهان و دندان و مراجعات منظو و دوره ای به دندانپزشک ، میتوانید از سلامت دندان های خود در این دوران اطمینان حاصل کنید . ما در این دوران همراه شما هستیم و با مشاوره و ویزیت رایگان به شما کمک خواهیم کرد تا سلامت دندان های خود را تضمین کنید .