کیست دندان و خطراتی که برای سلامتی دندان ها دارد

کیست دندان

کیست دندان معمولاً توده‌ای است حاوی مواد مایع یا جامد که در اطراف دندان به وجود می‌آید. رشد کسیت معمولاً بسیار آهسته صورت می‌گیرد ولی به مرور زمان باعث تحلیل رفتن فک و به وجود آمدن عوارض دیگری چون پخش شدن سموم در لثه و ریشه دندان اشاره کرد. از اولین نشانه‌های کیست میتوان به درد ناگهانی در ناحیه لثه اشاره کرد. تنها راه درمان آن جراحی می‌باشد که در صورت جواب نگرفتن بیمار منجر به کشیدن دندان می‌شود.

فرق آبسه با کیست دندان چیست؟

کیست دندان همان عفونت نیست. کیست‌ها می‌توانند که عفونی بشوند که در این صورت درد هم می‌توانند ایجاد کنند. آبسه‌های عفونی که با تورم همراه هستند و فیستول‌های چرکی که از آن‌ها ترشحات چرکی خارج می‌شود کیست نیستند. هر چند که عفونت می‌تواند از طریق مکانیسم‌هایی با تحریک دسته‌ای از سلول‌ها، به ایجاد کیست منجر بشود ولی این دو، مقوله‌های متفاوت از هم هستند.بعد از گذشت مدتی از یک پوسیدگی یا ضربه منجر به مرگ پالپ (محتویات کانال‌های عصبی) دندان، ممکن است که در پای ریشه یک ضایعه تشکیل شود.

در بیشتر موارد این ضایعه که فقط در رادیوگرافی‌های دندانی مشاهده می‌شود، یک گرانولوم است (و نه کیست یا آبسه). گرانولوم می‌تواند در آینده تبدیل به کیست شود یا حتی می‌تواند تبدیل به آبسه هم بشود. ولی دردناک نیست و شاید در ضربه دندان اندکی درد یا حس متفاوت داشته باشد.آبسه یک حالت التهابی کلینیکی است که دندان‌پزشک با معاینه آن‌را تشخیص می‌دهد. آبسه در عکس رادیوگرافی اغلب ممکن است دیده نشود. آبسه به تنهایی بعد از مرگ پالپ (عصب) دندان و عفونی شدن کانال‌های دندان می‌تواند به وجود آمده باشد یا بعد از وجود یک کیست یا گرانولوم ایجاد شده باشد.

کیست لثه چیست ؟

اگر شما به بیماری لثه مبتلا باشید، ممکن است هنگامی‌که دندان‌های خود را مسواک می‌زنید، لثه‌های شما خونریزی کند و یا دهان شما بوی بدی داشته باشد. در اثر بیماری ژنژیویت، لثه‌ها به حالت قرمز و متورم درمی‌آید و خونریزی لثه براحتی اتفاق می افتد . عفونت و ورم لثه، در واقع شکل خفیف بیماری‌های لثه است که معمولاً با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور مرتب و نیز جرم‌گیری و تمیز کردن دندان‌ها توسط دندانپزشک یا مراقب بهداشت دهان و دندان، درمان شده و علائم آن برطرف می‌شود.

این علائم مربوط به مراحل اولیه بیماری لثه است که تحت عنوان بیماری‌های لثه شناخته می‌شود. اگر بیماری‌های لثه به ‌موقع درمان نشود، ممکن است باعث ایجاد حالت پیشرفته‌تری از بیماری لثه شود که آن را پریودنتیت می‌نامند. کیست لثه نیز یکی از بیماری‌های لثه است و عبارتست از کیسه ای در زیر پوست یا در استخوان شکل می گیرد. کیسه می توان خالی یا حاوی مایع باشد، لازم به ذکر است کیست سرطانی نیست. کیست لثه با نوعی بافت که اپیتلیوم (بافت پوششی) نامیده می شود، پوشانده میشود. این نوع بافت عموما در لایه های سطحی مثل روی لثه و غشای دهان یافتمی شود. کیست ها زمانی ایجاد می شوند که سلول های اپیتلیوم به لایه های عمیق تر بدن نفوذ می کنند و شروع به تکثیر می کنند.

حتما بخوانید : پلاک دندان چگونه ایجاد میشود ؟

علل ایجاد کیست دندان

در یک تعریف کلی میتوان اینگونه گفت که ایجاد کیست دندان می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد که از جمله آنها می توان موارد زیر را خاطر نشان کرد :

پوسیدگی دندان: یکی از اصلی ترین دلایلی که سبب ایجاد کیست خواهد شد، پوسیدگی و در نتیجه، سوراخ شدن دندان می باشد که همین مسئله سبب ایجاد عفونت در دندان و لثه خواهد شد.

آسیب و صدمه دندانی: کیست دندانی می تواند به دلیل بروز آسیب به دندان و دهان باشد.

تجمع پلاک دندانی: در صورتی که به رعایت بهداشت دهانی پردخته نشود و یا از مواد غذایی مناسب استفاده نشود، پلاک دندانی تشکیل خواهد شد که خود عاملی برای ایجاد کیست دندان می باشد.

انواع کیست دندان

کیست دندانی دارای انواع مختلفی می باشد که در قسمت های مختلف دهانی و به دلایل مختلف ایجاد می شود. به جهت همین تفاوت ها می تواند درمان های متفاوتی را نیز طلب کند. انواع کیست دندانی به شرح زیر خواهد بود:

۱- کیست لثه یا کیست پریفرال:

همانطور که از نام آن پیداست، کیست لثه بر روی لثه ایجاد خواهد شد و استخوان دندان را تحت تاثیر قرار نخواهد داد.

۲- کیست پریودنتال:

کیست پریودنتال در مواقعی رخ می دهد که پلاک های دندانی سبب ساییدگی دندان و آسیب به آن می شود. در نتیجه فاصله ای بین دندان و لثه ایجاد خواهد شد که زمینه را برای کیست و آبسه فراهم می کند.

۳- کیست پری اپیکال:

کیست پری اپیکال به جهت ایجاد عفونت دندان به وسیله پالپ دندانی می باشد که برای درمان این کیست تنها می بایست از طریق کشیدن دندان اقدام کرد. در صورتی که برای درمان اقدام نشود سبب از بین رفتن استخوان دندان خواهد شد.

۴- کیست دنتی ژورس:

کیست دنتی ژورس به نزدیکی دندان هایی که به صورت نهفته وجود دارند و یا دندان عقل، قابل رشد و مشاهده می باشند.

۵- کیست رادیکولار:

کیست رادیکولار سبب عفونت در قسمت نوک ریشه دندان خواهد شد.

۶- کیست ادنتوژنیک یا پریموردیال:

این کیست از جوانه های دندان به جا مانده رشد و تشکیل پیدا خواهد کرد. درواقع رشد این کیست از سلولو های باقی مانده می باشد.

۷- کیست کراتوسیست:

کراتوسیست نوعی از کیست می باشد که پس از درمان رشد و نمو می کند.

کیست دندان در نوزادان و نحوه درمان آن

کیست لثه نوزادان که همچنین کیست لایه دندانی نامیده می شود، یک بیماری شایع اما خوش خیم در بین نوزادان است. معمولا کیست در لثه و دهان نوزاد شما را تحت تاثیر قرار می دهندف بهتر است برای اطمینان به پزشک مراجعه کنید. این کیست ها، برآمدگی های سفید و زرد رنگ کوچکی هستند که روی لثه یا سقف دهان او ظاهر می شوند. افرادی که تازه پدر و مادر شده اند این برآمدگی ها را به اشتباه دندان کودک در نظر می گیرند. کیست های لثه نوزاد به ندرت یکی یکی ظاهر می شوند، بلکه عموما در دسته های کوچک بوجود می آیند.

عموما کیست لثه در نوزدان نیازی به درمان ندارد. کیست در عرض چند هفته پاره شده و آب می رود. در بعضی از موارد، کیست در طول شش ماهه اول زندگی کودک از بین رفته و دوباره بوجود می آیند. در صورتی که کیست داخل لثه یا روی لثه در فرآیند غذاخوردن کودک اختلال ایجاد کرده است یا همراه با درد است، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. در مورد نگرانی های خود در مورد سلامت دهان و دندان نوزاد با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. تنها کاری که برای تشخیص کیست لثه نیاز است معاینه فیزیکی است و به هیج آزمایش دیگری نیاز نیست. با تمیز کردن لثه های نوزاد با یک پارچه مرطوب نرم پس از غذا دادن به او، از همان اوایل زندگی بهداشت دهان و دندان او را به خوبی رعایت کنید.

 درمان کیست دندان چگونه است؟

 اگر کیست کوچک باشد با عصب کشی دندان درمان می شود ولی کیست های بزرگ  دندانی معمولا به کمک جراحی درمان می شوند. به این صورت که دکتر دندانپزشک ابتدا نمونه کوچکی از کیست را برای نمونه برداری جدا می کند. آن را به آزمایشگاه فرستاده تا نوع کیست دندان مشخص شود. سپس در یک جلسه، با ایجاد برش کوچکی کیست را به طور کامل خارج می کند. در برخی موارد به تشخیص دندانپزشک معالج نیازی به نمونه برداری قبل از جراحی نمی باشد.

• برای درمان کیست ریشه دندان، روت کانال تراپی مورد نیاز است.
• اگر دندان قبلا روت کانال یا عصب کشی شده و کیست انتهای ریشه وجود دارد،
• باید درمان مجدد ریشه دندان (روت کانال ثانویه) انجام پذیرد درمان مجدد ریشه ی دندان لزوماً باید توسط متخصص عصب کشی انجام شود.
• کیست انتهای ریشه دندان به مرور زمان ایجاد می شود.
• بعد از انجام درمان ریشه توسط اندودنتیست با تدابیری که به کار برده می شود به مرور زمان هم از بین میرود.
• یک رادیوگرافی پیگیری شش ماه بعد از درمان باید صورت گیرد تا از روند بهبود کیست ریشه دندان اطمینان حاصل شود.

حتما بخوانید : بهترین نوع ایمپلنت و کشورهای سازنده آن

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم ؟

در صورتی که ورمی در دهان یا نزدیکی فک خود مشاهده کردید، به دندانپزشک مراجعه کنید. این ورم می تواند دردناک یا بدون درد باشد. گاهی اوقات کودک در جایی که دندان او در حال رشد است، کیست در لثه دارد. در صورت بروز این اتفاق، یک برآمدگی کوچک بافت نرم را می بینید که در بالای عاج دندان قرار گرفته است. در صورتی که این برآمدگی قرمز رنگ باشد، ملتهب یا دردناک است. در صورتی که متوجه شدید دندان شما کمی حرکت کرده است به دندانپزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات علت عفونت دندان کیست لثه ادنتوژنیک است.

همچنین کیست های لثه و دندانی مشکلات متعددی را بوجود می آورند، اما بعضی از این مشکلات برای چندین ماه یا حتی چندین سال ناشناخته باقی می مانند. بسیاری از این عوارض کیست لثه در صورت بروز موارد زیر مشکل ساز خواهند شد:

• عفونی شوند (باعث درد و یا التهاب لثه شوند)
• به تدریج جای چند بافت استخوانی را بگیرند (باعث ضعیف شدن فک ها می شوند)
• بر دندان ها و ساختارهای دیگر فشار وارد می کنند
• از عملکرد نرمال دندان ها و بافت های دهان پیشگیری می کنند.

کیست داخل لثه و یا روی لثه در بعضی از موارد ممکن است نشانه ایی از بیماری دیگری باشد. این کیست ها می تواند بدون درد و یا همراه با درد باشند. کیست لثه در نوزادان معمولا با معاینه ظاهری تشخیص داده می شود و نیاز به درمان خاصی ندارد، اما بهتر است برای اطمینان به پزشک مراجعه شود. درمان کیست دندان و لثه گاهی با روش عمل جراحی صورت می گیرد. به هر روی بهتر است در صورت مشاهده کیست برای جلوگیری از عوارض کیست به دندانپزشک مراجعه کنید.