کراس بایت دندان
کراس بایت یکی دیگر از ناهنجاری های فکی است که اغلب در کودکی به وجود می آید. علاوه بر این که در ظاهر نمایان است، مشکلاتی جدی بر روی سلامتی فرد ایجاد خواهد کرد. اگر وضعیت در تمام دندان ها و یا حتی یک دندان برعکس شود. به عدم انطباق دندان های فک بالا و پایین مال اکلوژن می گویند. کراس بایت نوعی مال اکلوژن است که در سه نوع خلفی، قدامی، گونه ای دیده می شود. درمان این مشکل امری ضروری است چرا که بر سلامت فرد تاثیر گذار است. این مشکل اغلب به دلایل ارثی ایجاد می شود اما مواردی همچون مکیدن انگشت در کودکی و تنفس دهانی، در ایجاد آن موثر است. این مشکل سه نوع است اما دو نوع آن رایج تر از نوع دیگر است.
- خلفی: اگر دندان های عقب فک بالا پشت دندان های عقب فک پایین قرار بگیرند، نوع خلفی رخ داده است.
- قدامی: اگر دندان های پیشین فک بالا عقب تر از دندان های فک پایین قرار بگیرد، نوع قدامی رخ داده است.
- گونه ای:نمونه دیگری از این مشکل است که البته درصد کمی را شامل می شود. در این صورت دندان های یک طرف، به سمت گونه نزدیک تر خواهد بود و روی دندان های پایین منطبق نیستند.
کراس بایت علتی ژنتیکی دارد
در اکثر موارد، کراس بایت ژنتیکی است. بنابراین، این مشکل در برخی از خانواده‌ها بسیار دیده میشود. در مورد افرادی که این مشکل را بصورت ارثی دارند، فک بالای کودک در هنگام تولد کوچک است و باعث میشود دندانها به هم فشرده یا نامرتب شوند. همچنین ممکن است رشد غیرطبیعی دندانها باعث بروز این مورد شود. مثلا، در برخی موارد، دندانهای شیری در زمانی که باید، نمی‌افتند و دندانهای بزرگسالی در پشت آنها درمی‌آیند. مکیدن انگشت باعث بدتر شدن آن میشود.
اگر کودک پس از سن مشخصی، به مکیدن انگشت ادامه دهد، باعث کوچک شدن سقف دهان و تغییر شکل استخوان‌های نرم سقف دهان میشود. اگر کودک مشکلی داشته باشد که مجبور باشد از راه دهان تنفس کند، خطر ایجاد کراس بایتها بیشتر میشود. هنگامی که کودک به صورت طبیعی از راه بینی نفس می‌کشد، زبان در سقف دهان می‌ماند و باعث رشد عرضی فک بالا و پایین میشود. اگر کودک همیشه از راه دهان نفس بکشد، زبان خارج از محل خود حرکت کرده و باعث میشود فک پایین و بالا کم پهنا مانده یا به طور نامتقارن رشد کنند.
انواع ناهنجاری کراس بایت قدامی در کودکان
بهتر است بدانید در این وضعیت غالبا یک یا دو دندان در کراس بایت درگیر هستند و چهارچوب فک در شکل طبیعی خود است همانطور که گفتیم گاهی مجموعه‌ای از دندانهای جلو همراه درگیر این مورد می شوند که سبب بزرگی و پیشرفت فک پایینی و کوچکی فک بالا میشود.
این مشکل در دندانهای قدامی یکی از چند نوع ناهنجاری کراس بایت دندانی است که از دوران کودکی با معاینه در سنین ۶-۷ سالگی قابل مشاهده و تشخیص است و بهتر است از همان دوران از طریق ارتودنسی دندان، درمان شوند. چرا که هنوز بیمار رشد کامل نکرده است و رشد دندانها به‌طور کامل صورت نگرفته است و متخصص ارتودنسی می تواند رشد دندانهای دو فک بالا و پایین را با دستگاه ارتودنسی کنترل کند. اما اگر بیمار به سن ۱۵ سالگی و بلوغ برسد، درمان دشوار خواهد شد. زیرا فک به رشد کامل رسیده و درمان ارتودنسی به تنهایی امکانپذیر نیست. در این مواقع از روش های ارتوسرجری استفاده می شود.
 |
حتما بخوانید : روکش PFM چه ویژگی هایی دارد ؟ |
علل بروز کراس بایت دندان های قدامی
برای علل بروز کراس بایت دندان های قدامی علل زیررا می توان نام برد:
- ازدحام دندانها سبب فشردگی و به هم ریختگی دندانهای جلو می شود و به‌دنبال آن دندانهای فک پایین به جلو کشیده می‌شوند.
- قرار گرفتن لینگوالی جوانه دندانهای فک بالا
- عوارض جراحی بعد از درمان شکاف لب و کام که مانع رشد قوس فک دندان میشود.
- شلوغی دندانها
- باقی ماندن دندان موقت یا شیری برای مدت طولانی.
- تاثیرات وراثتی
عوارض ناهنجاری کراس بایت دندانهای قدامی
عوارض شایع که بر اثر ناهنجاری کراس بایت قدامی بروز می کند به شرح زیر است:
- بروز ناهنجاری اسکلتال کلاس سه
- احتمال شکستگی دندانها در اثر برخورد نامناسب انها در هنگام کراس بایت
- از بین رفتن مینای دندان بر اثر سایش دندانها به هم
- سردرد و انقباض عضلات بر اثر درد و فشار‌های پی‌درپی دندانها در طولانی مدت
- ناتوانی در حرف زدن و تلفظ صحیح کلمات
- دشواری در جویدن و خوردن غذا
- اثر‌های منفی بر رشد مفاصل و فک های صورت و انحراف استخوان‌ها
چرا باید کراس بایت را درمان کرد؟
افرادی که دچار این اختلال هستند، معمولا بعد از مدتی باعث از بین رفتن بخشی از بافت لثه خود می شوند. اگر پوسیدگی دندانی در این افراد به وجود آید، به دلیل موقعیت دندان ها، درد شدیدی را احساس می کنند. افرادی که دچار این عارضه می شوند، در جویدن غذا با مشکل مواجه اند و فشار دردناکی روی فک و سر و گردن خود احساس می کنند. علاوه بر این موارد، لبخند در این افراد کمتر دیده می شود و اعتماد به نفس آن ها دستخوش تغییرات منفی قرار می گیرد. تمام این موارد بر سلامت جسم و روح بیمار تاثیر گذار است از این رو باید این مشکل فورا درمان شود.
دلیل ایجاد این مشکل همانطور که توضیح دادیم در کودکان را باید استفاده طولانی مدت از پستانک و مکیدن انگشت دست دانست. کودکان در این سن در حال رشد استخوان هایشان هستند و نیروی خارجی، می تواند، جهت رشد استخوان های فکشان را تغییر دهد. به طور کلی این مشکل به دلایل ارثی ایجاد می شود اما مواردی همچون نفس کشیدن از طریق دهان و تاخیر در رویش دندان های دائمی، می تواند این عارضه را ایجاد کند.
روش های درمان کدام است ؟
برای درمان کراس بایتها ، روش‌های بسیاری وجود دارد. اما اکثر روش‌های درمانی در سنین پایین موثر هستند که رشد دندانها هنوز کامل نشده و دندانها راحت‌تر حرکت می‌کنند. این بدان معنی نیست که روشی برای درمان کراس بایت در بزرگسالان وجود ندارد. برای درمان کراس بایتها در بزرگسالان نیز روش‌هایی وجود دارد. کراس بایت هرچه زودتر درمان شود، بهتر است. رایج‌ترین روش‌های درمان عبارتند از:
۱- وسیع کننده کام
در این روش از یک بسط دهنده سقف دهان برای عریض کردن فک بالا یا پایین استفاده میشود تا فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار بگیرند. بسط دهنده فلزی برای مدت محدودی که ممکن است حداکثر تا یک سال طول بکشد، روی فک بالا نصب میشود. این نوع بسط دهنده‌ها، مخصوصا برای بزرگسالان، بسیار مفید و موثر هستند.
۲- وسیع کننده متحرک
بسط دهنده‌های متحرک شبیه بسط دهنده‌های فک هستند و تنها تفاوتشان در متحرک بودنشان است. بسط دهنده‌های متحرک زمانی استفاده می شوند که کراس بایتهای شدید نباشد. بسط دهنده‌های متحرک برای کودکانی مناسب است که تازه استفاده از کراس بایتها را شروع کرده‌اند.
۳- بریس‌ها
بریس‌ها وسایل بسیار رایجی هستند که برای اصلاح مشکل کراس بایت، هم در کودکان و هم در بزرگسالان، استفاده می‌شوند. بریس‌ها با اعمال فشار و عقب کشیدن دندانها دندانهای بالا و پایین را تنظیم می‌کنند.
 |
حتما بخوانید : جراحی اپیکو چه زمانی باید انجام شود ؟ |
۴- ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی نامرئی توسط الاستیک یا بندهای نامرئی برای اصلاح کراس بایتها استفاده میشود. الاستیک‌ها در پشت دهان مخفی هستند و کسی آنها را نمی‌بیند. به مرور زمان، الاینرهای نامرئی و الاستیک‌ها بدون ایجاد هیچ دردی فک را اصلاح می‌کنند. بیمار باید هر دو ماه یکبار برای معاینه به پزشک مراجعه کند.
۵- جراحی
در موارد شدید پزشک از جراحی برای اصلاح کراس بایتها استفاده می‌کند. برای مثال، زمانی که بریس‌ها و بسط دهنده‌ها یا هردو نمی‌توانند کراس بایتها را اصلاح کنند، جراحی انجام میشود.
پیشگیری بهتر از درمان است
جلوگیری از کراس بایتها به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر کودک همیشه از راه دهان نفس می‌کشد، والدین باید علت را یافته و برطرف کنند. مکیدن انگشت در نوزادان و خردسالان امری طبیعی است. اکثر کودکان بین سن ۲ تا ۴ سالگی عادت انگشت مکیدن را ترک می‌کنند. کودکی که مکیدن انگشت در او تا بعد از سن پنج سالگی ادامه دارد، خطر آسیب به دندانهای دائمی در او افزایش می‌یابد. بنابراین والدین باید روشی برای ترک عادت مکیدن انگشت در این کودکان پیدا کنند. اگر افتادن دندانهای شیری به تاخیر بیفتد، والدین باید کودک را نزد دندانپزشک ببرند تا دندانهای شیری را بکشد و دندانهای دائمی به طور طبیعی در جایشان رشد کنند.اما کراس بایتها همیشه قابل پیشگیری نیست. در برخی از کودکان فک بالا از هنگام تولد کوچک است.
به خاطر داشته باشید به علت عواقبی که کراس بایت به همراه دارد، تشخیص و درمان زودهنگام در کراس بایت از اهمیت زیادی برخوردار است. تشخیص کراس بایت، مخصوصا در سنین پایین راحت است زیرا علائم و نشانه‌های واضحی دارد. اگر در هنگام جویدن، دندانها به درستی روی یکدیگر قرار نگیرند، فرد باید برای معاینه به دندانپزشکی مراجعه کند. پس از اثبات وجود کراس بایت، روش‌های درمانی بسیاری برای اصلاح کراس بایت و مرتب کردن دندانها وجود دارد.
ثبت ديدگاه