پلاک دندان
پلاک دندان لایه سخت از موادی است که شامل باکتری می باشد و بر روی دندان ها تجمع می یابد و معمولا مسواک ها نیز به آنها دسترسی ندارند. بسیاری از غذاهایی که می خورید باکتری هایی در دهان تولید می کنند که باعث ترشح اسید روی دندان ها می شوند. مواد غذایی قندی منبع آشکار پلاک می باشند، اما مواد غذایی دیگری نیز وجود دارند که باعث آسیب به دندان ها می شوند. نشاسته ها و غلان نیز باعث ایجاد آن می شوند.
پلاکها نیز موادی را از خود تولید می کنند که باعث تحریک، قرمز شدن،حساسیت لثه ها می شوند و آن ها را مستعد خونریزی می کنند. این موارد می توانند فرد را دچار بیماری لثه کنند به طوریکه از دندان ها فاصله می گیرند و کیسه هایی را تشکیل می دهند که توسط باکتری و چرک پر می شود. اگر لثه ها درمان نشوند، استخوان اطراف دندان ها ممکن است نابود شود و دندان ها ممکن است سست شوند و یا باید کشیده شوند.
پلاک دندان چه مشکلاتی را ایجاد میکند ؟
پلاکی که با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان از بین نرود، به مرور زمان به ماده ی سختی به نام جرم دندان تبدیل می شود. تجمع جرم در پایه دندان ها مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را دشوار می سازد. با افزایش تعداد باکتری ها و تشکیل جرم و پلاک بیشتر، بافت لثه قرمز رنگ، متورم شده و درهنگام مسواک زدن خونریزی می کند. این عارضه ژنژویت نامیده می شود، یعنی مرحله ی مقدماتی بیماری های لثه یا بیماری های پریودنتال (بافت نگه دارنده دندان ها)
ژنژویت را می توان با مسواک زدن مرتب و رعایت بهداشت دهان و دندان درمان کرد اما اگر درمان نشود، پیشرفت کرده و به بیماری پریودنتیتیس تبدیل می گردد. پریودنتیتیس شدید ترین شکل بیماری لثه هاست یعنی زمانی که عفونت باکتریایی بافت لثه و استخوان های نگه دارنده ی دندان را درگیر کرده باشد. لثه ها پس رفته یا از روی پایه دندان عقب می رود. در بد ترین حالت این بیماری، استخوان های نگه دارنده دندان هم تحلیل رفته و منجر به افتادن دندان می شود.
انواع پلاک‌های دندانی کدامند ؟
پلاک‌های دندانی به دو دسته تقسیم می‌شوند: پلاک‌های بالای لثه‌ای و پلاک‌های زیر لثه‌ای.
۱-پلاک‌های بالای لثه‌ای
پلاک‌های موجود در بالای لثه که معمولاً در بالاتر از خط لثه تشکل می‌شوند، اغلب در نواحی زیر یافت می‌شوند:
- یک‌سوم پایینی تاج دندان
- مناطق بی‌اثر پروگزیمال
- حفره‌ها و شکاف‌های دندانی و نیز دیگر مناطق مانند ناهمواری‌های سطح دندان
 |
حتما بخوانید : لثه سالم چه نشانه هایی دارد ؟ |
۲- پلاک‌های زیر لثه‌ای
پلاک‌های بالای لثه (سوپرا پلاک) معمولاً به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- پلاک‌های چسبیده به دندان
- پلاک‌های چسبیده به اپیتلیال
- پلاک‌های غیر چسبنده
تفاوت میان جرم و پلاک دندان در چیست ؟
جرم و پلاک را اغلب اکثر مردم اشتباه می گیرند، این دو دقیقا یکسان نیستند. همانطور که میدانیم پلاک دندان دارای خصوصیات زیر است :
- پلاک ها ماده های نرم و چسبناک و بدون رنگ هستند. پلاک ها سبب آسیب رسیدن به لثه و بیماری لثه، پوسیدگی دندان می شوند. و اگر این پلاک ها از بین نروند سخت تر می شوند و به مرور تبدیل به جرم می شوند.
- پلاک ها در ابتدا با رعایت بهداشت دهان و دندان قابل بر طرف شدن هستند.
- پلاک ها هر ۸ ساعت یک بار شکل می گیرند پس با رعایت بهداشت دهان و دندان می توان آن را برطرف کرد.
ولی جرم دندانی را میتوان اینگونه توصیف کرد :
- جرم ها به رنگ زرد و قهوه ای هستند و به صورت لایه ای سخت و شکنننده روی دندان قرار دارند.
- جرم ها از پلاک های سخت شده ای که از بین نرفته اند تشکیل شده اند.
- جرم دندان باعث بیماری لثه، پوسیدگی دندان و افتادن دندان می شوند.
- جرم ها بر خلاف پلاک ها به راحتی قابل برداشتن نیستند و برای برداشتن آن باید به دندانپزشک مراجعه کرد.
- برای از بین بردن آن ها از دستگاه مخصوص جرم گیری استفاده می کنند. اگر جرم پایین خط لثه شکل بگیرد ممکن نیاز به جراحی باشد تا آن را از بین ببرد.
روش های پیشگیری از پلاک دندان چیست
- برای پیشگیری از جمع شدن پلاک دندان‌ها را دو بار در روز با مسواک نرم و با سر گرد مسواک بزنید. فضای بین دندان‌ها و لثه‌ها را نیز تمیز کنید. از خمیر دندان فلوراید استفاده کنید.
- بین دندان‌ها را روزی یک بار نخ بکشید تا باکتری‌ها و ذرات غذا بین دندان‌ها باقی نماند.
- برای کم کردن باکتری‌های عامل رشد پلاک و بیماری لثه از دهانشویه آنتی باکتریال استفاده کنید.
- هر ۶ ماه یک بار برای جرمگیری و معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
- از دندانپزشک بخواهید تا لزوم فیشورسیلانت دندان‌ها را بررسی کند. سیلانت پوشش نازک پلاستیکی است که روی سطوح جویدن دندان‌ها زده می‌شود تا در برابر پوسیدگی و سوراخ شدن دندان‌ها از آنها محافظت کند.
- رژیم غذایی متعادل داشته باشید و تعداد میان وعده‌ها را کاهش دهید. اگر باید میان وعده مصرف کنید، مواد مغذی مانند ماست ساده، پنیر، میوه یا سبزیجات خام میل کنید. سبزیجاتی مانند کرفس کمک میکند تا ذرات غذا از بین دندان‌ها خارج شود و در ترکیب با آب دهان اسید تولید شده توسط پلاک را خنثی میکند.
روش های درمان پلاک دندان چیست ؟
برای درمان و از بین بردن پلاک های دندانی بهرت است موارد زیر را به دقت و حوصله کامل انجام دهید :
۱- استفاده از نخ دندان
- از نخ برای حذف میکروب ها و ذرات غذا بین دندان هایتان استفاده کنید. سپس دهان خود را بشویید.
- نگه داشتن نخ دندان ، استفاده از نخ دندان بین دندان های بالا ، استفاده از نخ دندان بین دندان های پایین.
- توجه داشته باشید! نخ دندان را به آرامی در جای خود قرار دهید. آن را با فشار وارد محل نکنید، این ممکن است به لثه های شما آسیب برساند.
۲- استفاده صحیح از مسواک
از هر روش مسواک زدن که برای شما راحت است، استفاده کنید اما مسواک را خیلی محکم به عقب و جلو حرکت ندهید. حرکات دایره ای کوچک و عقب و جلو کردن ملایم می تواند به خوبی کارساز باشد. سپس دهان خود را بشویید.
برای جلوگیری از پوسیدگی، مسواک می تواند اقدامی کارساز و مفید باشد. از خمیر دندان فلوراید دار استفاده کنید. فلوراید ماده ای است که از دندان ها محافظت می کند. و به خاطر داشته باشید استفاده صحیح و نحوه صحیح مسواک زدن را حتما از دندانپزشک خود یاد بگیرید و انجام دهید .
 |
حتما بخوانید : اولین ویزیت دندان کودکان چه زمانی باید باشد ؟ |
۳- جرمگیری
جرمگیری مزایای مهم و مشخصی دارد. جرم انباشته شده روی دندان مکانی مناسب برای رشد باکتری‌هایی است که عامل بیماری‌های لثه هستند. همانطور که اشاره شد بیماری لثه عارضه مهمی است که آثار مخرب آن فقط به حفره دهان محدود نمی‌شود. بنابراین بهتر است به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکلات دهان و دندان در مراحل اولیه تشخیص داده شود و قبل از تبدیل شدن به مسائل جدی درمان شود.
فواید پاک کردن جرم و پلاک از روی دندان‌ها فقط رفع بوی بد دهان نیست. رشد پلاک روی دندان‌ها بخش لاینفکی از بروز مشکلات جدی‌تر مانند بیماری لثه است. همان طور که اشاره شد بیماری لثه خود مولد عوارض بی‌شمار دیگری چون ناراحتی‌های قلبی ـ عروقی است.
به خاطر داشته باشید
پلاکها هر شب زمانی که خواب هستید و یا در طول روز هنگامی که مشغول خوردن و آشامیدن هستید شکل میگیرند. اگر موارد زیر را به درستی انجام دهید میتوانید جلو رشد و یا سفت و سخت شدن این لایه مضر را بگیرید:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- محدود کردن خوراکی ها، نوشیدنی ها و غذاهای قندی یا با کربوهیدرات بالا
- مراجعه منظم به دندانپزشک
بدون تمیز کردن منظم دندان ها، پلاک ممکن است به تارتار سخت تبدیل شود. یا ممکن است باعث ایجاد حفره، پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود. التهاب در دهان شما می تواند منجر به بروز سایر مشکلات سلامتی شود. بنابراین از بین بردن این لایه ها با مسواک زدن را تبدیل به یکی از عادات روزانه خود کنید
