دهانشویه کلرهگزیدین چه ویژگی هایی دارد ؟

دهانشویه کلرهگزیدین

دهانشویه کلرهگزیدین یکی از موثرترین دهان شویه های ضد میکروبی در دندان پزشکی به شمار می آید و در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری های دهانی از قبیل ژنژویت، پریودنتایتیس و سایر بیماری های التهابی دهان نقش مهمی ایفا می کند. کلرهگزیدین یک ماده ضد میکروبی قوی می باشد که باکتری ها دهانی و پلاک دندانی را کاهش می دهد.

از آنجا که پلاک دندانی یکی از مهمترین عوامل ایجاد بیماری های پریودنتال می باشد بنابراین استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین برای پیشگیری و درمان این بیماری ها بسیار موثر می باشد. ضمنا دهان شویه کلرهگزیدین در جراحی های فک و دهان، لثه و ایمپلنت مورد استفاده می باشد.

از جمله ویژگی های این دهان شویه میتوان به  موارد زیر اشاره کرد :

• حفظ بهداشت حفره دهانی
• ضد میکروب و ضد پلاک قوی
• برای مراقبت بعد از جراحی در ناحیه حفره دهان ( جراحی پریودنتال و درمان ریشه )
• بدون تحریک و یا ایجاد خشکی در مخاط دهان
• درمان عفونت های دهانی و زخم های ناشی از التهاب لثه
• التیام زخم های مخاط دهان
• پیشگیری و درمان استوماتیت
  

چرا استفاده از دهانشویه توصیه شده است

بهتر است بدانید یکی از روش ها و کارهایی که به سلامت و بهداشت دهان و دندان شما کمک میکند ، استفاده از دهانشویه است ، دلایل زیر تنها بخشی از فواید استفاده از دهان شویه ها است :

• دهانشویه می‌تواند بوی بدن دهان را کاهش دهد.
• دهانشویه‌ فلوراید می‌تواند از پوسیدگی دندان پیشگیری، از مینای دندان محافظت، و با پلاک‌ها مبارزه کند.
• دهانشویه می‌تواند احتمال بروز التهاب لثه را کاهش دهد.
• دهان شویه بدون الکل می‌تواند از خشکی دهان پیشگیری کند.
• دهان شویه می‌تواند باعث التیام زخم‌های دهانی شود.
• دهان شویه می‌تواند باعث سفید شدن دندان‌ها شود.
• دهان شویه جوش شیرین نیز برای سلامت دهان مفید است.
• دهان شویه آب و نمک نیز به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.

کلرهگزیدین چگونه عمل میکند ؟

کلرهگزیدین یک ترکیب بیس بیگوانید با مولکول قرینه است که به شدت خاصیت کاتیونی دارد. کلرهگزیدین به سه فرم دی‌گلوکونات، استات و هیدروکلراید وجود دارد که دو فرم دی‌گلوکونات و استات قابل حل در آب هستند. از مزایای کلرهگزیدین اتصال و چسبندگی محکم آن به غالب نواحی دهان می‌باشد که باعث می‌شود این ماده پس از چسبندگی به تدریج و آهسته آزاد گردد و در یک محدودۀ زمانی، دائماً محیط ضد میکروبی در دهان فراهم می‌آورد.

تقریباً سی درصد کلرهگزیدین مصرف شده، در سطح دهان باقی می‌ماند و آزاد سازی بافری آن بسته به میزانpH دهان متفاوت می‌باشد. علت چسبندگی کلرهگزیدین را به خاصیت کاتیونی آن نسبت می‌دهند که باعث اتصال آن به گروههای آنیونیک موجود در گلیکوپروتئین‌ها و فسفوپروتئین‌های سطح مخاط و پلیکل دهانی می‌گردد. تاثیر کلرهگزیدین محدود به یک گونۀ خاص نبوده و بر طیف وسیعی از باکتریهای گرم مثبت و منفی و همچنین برخی از قارچ‌ها و برخی از ویروس‌ها از جمله ویروس مولد ایدز و هپاتیت موثر است.

حتما بخوانید : عفونت دندان روکش شده چه نشانه و درمانی دارد ؟

اکثر محققین بر این عقیده‌ هستند که مکانیزم اثر کلرهگزیدین در ارتباط با تمایل شدید این ماده برای چسبندگی و اتصال قوی به غشاء باکتری‌هاست. پس از اتصال مولکول کلرهگزیدین به غشاء باکتری، نفوذپذیری غشاء مزبور افزایش یافته و به علت به هم خوردن تعادل اسمزی در دو طرف جدار سلول، برخی از محتویات داخل سلولی با وزن کم مولکولی از سلول خارج می شوند. این پدیده در حضور مقادیر کم کلرهگزیدین رخ می‌دهد در حالیکه در مقادیر بالاتر، این ماده در سیستوپلاسم رسوب می‌نماید. ضمناً کلرهگزیدین به دلیل خاصیت کاتیونیک خود، عمل گلیکولیز را در باکتری مهار کرده، در نتیجه تولید اسید توسط پلاک میکروبی را کاهش می‌دهد و از این جهت pH دهان را بالا می‌برد.

اهمیت دهانشویه کلرهگزیدین در دندانپزشکی

از دهان‌شویه کلرهگزیدین در مطب دندانپزشکی توسط افراد حرفه‌ای و نیز در منزل استفاده می‌شود. در مطب دندانپزشکی بلافاصله قبل از کاربرد وسایل چرخنده و دستگاههای جرم‌‌گیری اولتراسونیک بوسیلۀ دندانپزشک که با پخش آب و هوا به صورت آئروسل همراه می‌باشند مصرف کلرهگزیدین توسط بیمار، شانس پخش عوامل میکروبی قابل انتقال در محیط مطب را کم کرده و آلودگی محیط کلینیک را کاهش می‌دهد. همچنین از این ماده برای شستشوی کانال ریشه دندان نیز استفاده می‌گردد.

در خانه به صورت موقت زمانی که مسواک زدن امکان‌پذیر نیست می‌توان از دهان شویه به عنوان جانشین مسواک استفاده کرد. مثلاً زمانی که به دنبال جراحی دهان یا جراحی‌های لثه به دلیل وجود زخم و بخیه امکان استفاده از مسواک وجود ندارد. در این وضعیت همچنین با کنترل شیمیایی پلاک میکروبی، بهبود زخم و جراحات دهانی تسریع می‌گردد.

یا زمانی که برای درمان شکستگی‌های فکی، دو فک توسط وسایلی به یکدیگر ثابت شده و فرد قادر به باز کردن دهان و استفاده از مسواک نیست. البته یادآوری می‌گردد که به طور معمول نمی‌توان دهان‌شویه را به عنوان جایگزین مسواک در کنترل پلاک میکروبی و تمیز کردن سطوح دندانی استفاده کرد بلکه بهتر است استفاده از دهان‌شویه به همراه مسواک‌زدن و در تکمیل آن باشد.

روش صحیح استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین

این دهانشویه از جمله دهانشویه های درمانی است که توسط دستور دندانپزشک تجویز میشود و برای استفاده درست از این دهان‌شویه باید مراحل زیر را به ترتیب انجام داد:

1. با صحیح مسواک زدن ، غذا‌ها و پلاک میکروبی را از سطح دندان‌ها و لثه‌ها از بین برده و سطح آن‌ها را آماده پذیرش مواد دهان‌شویه کنید .
2. مقدار کافی از دهان‌شویه را مطابق دستور دندان‌پزشک یا از طریق شیوه مصرف روی بطری، درون درب بطری دهان‌شویه ریخت.
3. دهان‌شویه را وارد دهان کنید و با فشار در دهانتان بچرخانید تا تمام سطوح دندان‌ها و لثه‌ها و سطوح بین‌دندانی با دهان‌شویه تماس یابد.
4. معمولاً ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه زمان برای نگه‌داشتن دهان‌شویه در دهان کافی است، پس از پایان این زمان بقیه دهان‌شویه را از دهان خارج کنید.
5. پس از مصرف دهان شویه باید تا نیم ساعت از شستن دهان، خوردن غذا و نوشیدن مایعات پرهیز کرد تا مواد مؤثر آن در تماس با سطح دندان‌ها و لثه‌ها باقی بماند.

عوارض مصرف طولانی مدت استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین

دهان شویه کلرهگزیدین دارای عوارضی است که مانع استفاده طولانی مدت آن می شود. مهم ترین و شایع ترین آنها تغییر رنگ دندانها و مخاطها، دسکوامه شدن مخاط ایجاد سنگ های بزاقی، سوزش و خشکی دهان و اثرات سیستمیک منفی در صورت بلع است. کلرهگزیدین از گروه آنتی سپتیک ها بوده و از تشکیل پلاک و ژنژویت جلوگیری می کند.

همانطور که گفتیم مهمترین عارضه جانبی کلرهگزیدین ایجاد تغییر در رنگ دندان است. مواد اکسید کننده (پراکسید هیدروژن)، پربورات ها وکاربامید پراکسید برای سفید کردن دندانها بکار می رود. کاربرد دهان شویه کلرهگزیدین حاوی سدیم پربورات باعث کاهش قابل ملاحظه ای در میزان رنگ پذیری شده اما تأثیری بازدارنده بر خاصیت کاهش پلاک و التهاب لثه کلرهگزیدین ندارد.

حتما بخوانید : پوسیدگی دندان طی ارتودنسی چه درمانی دارد ؟

استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین در بارداری

لازم است بدانید داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد . بنابراین در صورت باداری و لزوم استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین حتما با دندانپزشک خود مشورت لازم را داشته باشید

لازم است به خاطر داشته باشید