ترومای دندانی
ترومای دندانی به وارد شدن ضربه ناگهانی به دهان و دندانها گفته میشود ، که موجب شکستن ، لق شدن ویا از دست رفتن دندان های فرد میشود . تروما یکی از شدیدترین آسیب هایی است که ممکن است طی بازی، ورزش، دعوا، تصادف و سرگیجه و زمین خوردن و حوادثی از این قبیل که ممکن است برای همه اتفاق بیفتد، رخ دهد.
همچنین در کودکان بین ۶ تا ۱۲ سال ترومای دندان به دلیل فعالیت های پرجنب و جوش بیشتر قابل مشاهده است. در طی این اتفاق ها دندان ها، استخوان های فک و صورت، پوست و لثه ها مورد آسیب قرار میگیرند.
مقصود از درمان آن حفظ دندان و ترمیم آن است، به گونه ای که عملکرد و ساختار دندان به خوبی بازیابی شود. نکته ی مهم و قابل توجه این است که باید مراقبت های فوری بعد از جراحت تا قبل از دست رفتن دندان به خوبی و به موقع انجام گیرد.
وقتی دندان دائمی از فک بیرون بیفتد چه باید کرد؟
در چنین مواردی هرچقدر دندان سریعتر به حفره خالی خود برگردانده شود(پیوند زده شود) احتمال زنده ماندن سلولهای سطح ریشه بیشتربوده، موفقیت درمان بیشترشده و در نتیجه دندان به مدت طولانی تری برای بیمار حفظ خواهد شد.
چنانچه دندان بیش از یکساعت خارج از دهان و در محیط خشک باشد سلولها زنده نخواهند ماند و در بسیاری از موارد پیوند دوباره ان موفقیت طولانی نخواهد داشت.لذا با آموختن اقدامات لازم در مواردیکه دندان از دهان بیرون می افتد میتوانید به مصدوم در چنین شرایطی کمک نمایید.
برخی از مهمترین نکاتی که هنگام وقوع ترومای دندانی باید به آن توجه شود:
۱-آرامش خود را حفظ کنید.
۲-دندان را پیدا کنید و قسمت تاج آن را با دو انگشت بگیرید(معمولا قسمت تاجی سفیدتر از ریشه دندان است).
۳-درپوش کف سینک ظرفشویی را بگذارید و به آرامی بمدت کوتاه دندان را زیر فشار ملایم اب سرد شیر بشوئید.
۴-دندان را به حفره خالی اش در دهان بیمار برگردانید.
۵- یک دستمال تمیزبروی دندان قرار داده و از بیمار بخواهید به اهستگی بروی ان فشار وارد کند (گاز بگیرد) تا دندان از حفره اش جا به جا نشود.مصدوم را به نزدیکترین مرکز دندانپزشکی برسانید.
۶-اگر نتوانستید دندان را به حفره اش برگردانید آن را در یک لیوان شیر یا آب ویا حتی در دهان مصدوم (بین لثه و گونه) قرار داده و فورا به نزدیکترین مرکز دندانپزشکی مراجعه کنید.
 |
حتما بخوانید : تغییر رنگ دندان چه زمانی اتفاق می افتد ؟ |
بدیهی است هرچقدر اقدامات درمانی بموقع برای چنین دندانهایی انجام شوند، سلولهای اطراف ریشه ی دندان بیرون افتاده بیشتر زنده مانده و موفقیت پیوند بیشتر خواهد شد.حتی درمواردیکه دندانها از فک بیرون نیفتاده ولی دچار شکستگی یا جا به جایی شده اند، با مراجعه بموقع امکان جا انداختن موفق دندان یا فک شکسته خیلی بیشتر خواهد شد.
کدام دندانها بیشتر دچار ترومای دندانی می شوند ؟
- ترومای دندانی پس از پوسیدگی مهم ترین علت بیماری پالپ و پری رادیکوالراست و به دلیل اهمیت آن در حفظ سلامت دهان و دندان از اولویت های تحقیقات بهداشتی تلقی می شود.
- نتایج مطالعه حاضر، نشان داد که تروما در فک بالا خیلی بیشتر از فک پایین دیده می شود. و بیشترین فراوانی آسیب مربوط به دندان ثنایای میانی فک بالا می باشد.
- در برخی بررسی ها بیشترین دندان آسیب دیده دائمی یا شیری ثنایای میانی ماگزیال است.
- معمولا در اکثر مطالعات، مانند مطالعه حاضر دومین دندانی که بطور شایع آسیب می بیند، لترال ماگزیال می باشد.
- دندان های کانین کمترین مورد آسیب را شامل می شوند.
- مطالعات نشان می دهد که اغلب دندان های قدام ماگزیال دچار صدمه می شوند.
- در مطالعات بیشترین دندان آسیب دیده، سانترال ماگزیال و بعد از آن لترال ماگزیال است و شایع ترین عارضه، شکستگیهای تاج با میزان ۴/۵۱ % از کل دندان های صدمه دیده بوده است .
کدوم گروه بیشتر در معرض آسیب ترومای دندانی هستند؟
معمولا افرادی با مشخصات زیر و یا حتی اتفاقاتی شبیه به موارد زیر باعث ایجاد ترومای دندانی میشود ، پس این موارد را به خاطر داشته باشید :
- ارزیابی های دموگرافیک نشان دهنده شیوع بالای ترومای دندان در مردان نسبت به زنان می باشند.
- زمین خوردن، دعوا و صدمات ورزشی از شایعترین علتهای ترومای دندان می باشند.
- آسیب های تروماتیک دندانی جزء موارد اورژانس محسوب شده و باید به سرعت درمان شوند تا ضمن کاهش درد، عملکرد و زیبایی را نیز برای بیمار باز گردانند.
- همچنین این دسته از آسیب ها سلامت دهان و دندان در کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.
- پسران به طور مشخصی بیشتر از دختران دچار آسیب شدند. این یافته مشابه با بسیاری از تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف می باشد.
- شایع ترین سن در زمان وارد شدن آسیب در مطالعه ۸ تا ۹ سالگی بود.
- فراوانی ترومای دندانی در سنین ۱۸ تا ۲۳ سالگی، ۶ تا ۱۳ سالگی و ۱۱ تا ۱۵ سالگی بیشتر بوده است.
 |
حتما بخوانید : در رفتگی فک چه نشانه هایی دارد ؟ |
به خاطر داشته باشید
اگر بر اثر ترومای دندانی ، تکه ای از دندان شکسته شد آن تکه را برداشته و نگهداری کرده و به دندانپزشک بدهید تا در هنگام ترمیم دندان بتواند از آن تکه استفاده کند. علاوه بر این بهتر است این نکات را به خاطر داشته باشید :
- اگر دندان شما لق شد با آن بازی نکنید و همچنین باید مواظب باشید که فشاری روی دندان وارد نشود تا به مرکز درمانی برسید.
- درمواردی که دندان کاملا جدا شده و از محل خود خارج شده باشد به هیچ عنوان ریشه دندان را دستکاری نکنید تا به آن اسیب نرسد .
- دندانی که خارج شده را صرفا از محل تاج آن بگیرید و به آرامی زیر آب سرد بشویید.
- از یک گاز استریل در ناحیه دندان کنده شده استفاده کنید تا خونریزی لثه را کنترل کند.
بررسی کنید اگر محل دندان آسیب زیادی ندیده باشد، دندان را با احتیاط در حفره دندان قرار دهید و در صورتیکه انجام این کار ممکن نبود دندان را در یک لیوان شیر سرد قرار دهید تا خشک نشود.
- برای کاهش درد، از کمپرس سرد استفاده کنید.
- سعی کنید خود را در ۳۰ دقیقه اول به دندان پزشکی برسانید. در این زمان جایگذاری دندان و حفظ حیات دندان در بالاترین حالت ممکن است و هر چه از این زمان بگذرد این احتمالات کمتر میشود.
- در مواردی که ظاهرا آسیب جدی به دندان وارد نشده، باز هم حتما به دندان پزشک مراجعه کنید و توسط دندان پزشک معاینه شوید تا مطمئن شوید آسیب جدی سلامت دهان شما را تهدید نمیکند.
