آمالگام دندان چه ویژگی ها و کاربرد هایی دارند؟

آمالگام دندان چیست ؟

آمالگام دندان قدیمی ترین ماده پرکننده دندان می باشد که هنوز هم مورد استفاده بوده و کارآیی زیادی دارد. اولین آمالگامها در اوائل قرن نوزدهم (سال ۱۸۱۹) به دندانپزشکی عرضه شد. آمالگام دندانپزشکی به دلیل ظاهر نقره مانند خود به عنوان “پر کننده ی نقره ای” شناخته می شود. این ماده نوعی ماده ترمیمی فلز مانند برای ترمیم دندان است که متشکل از مخلوطی از نقره، قلع، مس به صورت آلیاژی بوده و به مجموعه این فلزات جیوه نیز افزوده می شود. مخلوط سخت نشده فوق به داخل نوعی حفره گیر دار که در داخل دندان تراشیده شده، فشرده گردیده (متراکم شده) و به شکلی فرم داده می شود که شکل و عملکرد دندان بازسازی گردد.

آیا آمالگام دندان انواع مختلفی دارد ؟

شاید ندانید اما ماده پرکردنی آمالگام دارای انواع مختلفی است که هر کدام با ترکیب و میزان خاصی از مواد تشکیل شده است . هرچند برخی از این انواع نسبت به گذشته کمتر مورد استفاده است ولی هنوز در برخی از مواقع از این انواع بعنوان پرکردنی دندان استفاده میشود ، این انواع عبارتند از :

۱- آمالگام های کم مس

این نوع قبل از اوایل دهه ۶۰ قرن ۲۰ حداکثر کاربرد را داشته اند و به دلیل داشتن (قلع-جیوه) مستعد کروژن هستند و به دلیل این کروژن تخریب سریع ترمیم هایی که از این ماده در آن استفاده شده است را ایجاد می کند. امروزه آاز این نوع کم مس بسیار کم استفاده می شود.

۲- آمالگام های پر مس

افزودن مس در حد ۱۲ درصد یا بیشتر منجر به ایجاد آمالگام پر مس می شود. گاهی لایه های حاصل از کروژن می تواند موجب مسدود سازی اطراف ترمیم شود و کاهش فرآورده های کروژن موجب کاهش شکل گیری این لایه می شود. این مواد توانسته اند بیش از ۱۲ سال کارآیی لازم را داشته باشند. این نوع در اشکال کرو یا مخلوط( Admixed ) می باشد.

۳- آمالگام کروی(spherical )

در این نوع ذرات آلیاژ گرد و کوچک است و به دلیل شکل کروی آن ها ماده ی حاصله با حداقل فشار نیروی متراکم کننده در داخل حفره متراکم می شود و این مزیت همراه با استحکام اولیه ی بالای آن باعث می شود ماده ای ساخته شود که به خوبی مناسب ترمیم های خیلی بزرگ است و از آن برای ترمیم های زیرساخت پروتز های ثابت و یا ترمیم های پیچیده می توان استفاده کرد.

حتما بخوانید : مواد پرکردنی دندان چه ویژگی هایی دارند ؟

۴- آمالگام ادمیکس

این نوع دارای ذرات آلیاژ با اشکال غیرمعمول و اندازه های متفاوت است که گاهی ترکیبی از ذرات کروی با ذرات دیگر می باشد. به دلیل شکل غیرمعمول بسیاری از این ذرات توده ای ایجاد می شود که نیازمند نیروی کندانس بیشتری است و این فشار سنگین کندانس باعث می شود که نوار ماتریکس به خوبی با نقطه ی تماس پروگزیمال مماس شود.

از آمالگام دندانی برای ترمیم چه بخش هایی استفاده میشود ؟

دیگر از آمالگام به عنوان ماده ی ترمیمی جهت ضایعات کوچک دندان های آسیای بزرگ و کوچک استفاده نمی شود و به دلیل استحکام و سهولت کاربرد آن یک مورد ماده عالی برای ترمیم ضایعات بزرگ است.

عموما آمالگام در موارد زیر استفاده می شود:

• ترمیم های کلاس I,II,V
• به عنوان زیر ساخت
• ترمیم های مهارکننده ی پوسیدگی

مقاومت به سایش آمالگام بیشتر از کامپوزیت است و بنابراین در نواحی که نیروهای سنگین اکلوزالی وارد می شود استفاده می شود و ضمنا وقتی تماس های اکلوزال دندانی به طور کلی بازسازی می شود انتخابی مناسب است.

در کل ایزولاسیون محیط عمل در زمان استقرار کامپوزیت از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است مگر زمانی که آمالگام به عنوان نوعی ماده ترمیمی اتصال یابنده استفاده شود. استقرار و پرداخت آمالگام بسیار ساده تر از کامپوزیت است.

موارد عدم تجویز آمالگام در نواحی است که از لحاظ زیبایی اهمیت دارند مثل دندان های قدامی، پرمولرها و در بعضی از بیماران آسیاهای بزرگ عدم تجویز دارند.

در بیماران آلرژیک به آلیاژ نباید آمالگام استفاده شود. در مواردی که کامپوزیت از نظر کانزرواتیو بودن ساختمان دندانی قابل استفاده است نباید آمالگام استفاده کرد.

چرا از جیوه در آمالگام استفاده می شود؟

تقریبا نیمی از آمالگام را جیوه ی مایع و نیمی دیگر را یک آلیاژ پودری متشکل از نقره، قلع و مس تشکیل می دهد. جیوه برای اتصال ذرات آلیاژ به یکدیگر و ایجاد ماده ای قوی، با دوام  و جامد استفاده می شود. خواص منحصر به فرد جیوه (در دمای اتاق مایع است و بخوبی با پودر آلیاژ اتصال می یابد) آن را به یک جزء مهمی از آمالگام دندانی که منجر به دوام آن می شود، تبدیل کرده است.

هزینه پرکردن دندان با آمالگام چه میزان است ؟

آیا جایگزینی برای آمالگام دندان وجود دارد ؟

در جواب این سوال با بگوییم بله مواد دیگری نیز می توانند برای پر کردن حفره های ناشی از پوسیدگی دندان مورد استفاده قرار گیرند. مانند آمالگام دندان ، از این مواد برای پر کردگی و بازگرداندن سطح biting دندان که توسط پوسیدگی آسیب دیده است، استفاده می شود. دندانپزشک شما می تواند بر اساس محل حفره در دهان و میزان پوسیدگی دندان مورد نظر، بهترین گزینه ی درمانی را به شما معرفی و انتخاب کند.

جایگزین های آمالگام به عبارتند از :

• رزین کامپوزیت فیلینگ
• سمان گلاس آینومر فیلینگ

هر یک از مواد ترمیمی دارای مزایا و معایبی هستند.

حتما بخوانید : دندان قروچه چه آسیبی به دندانها میزند ؟

آیا استفاده از آمالگام دندانی فراموش میشود ؟

پیش بینی این که استفاده از آمالگام تا پایان قرن بیستم به طول نخواهد انجامید، غلط از آب در آمد! علیرغم ظاهر نه چندان مناسب، عدم اتصال مستقیم به دندان، نگرانی های مربوط به وجود جیوه و تطبیق پذیری دیگر مواد، این ماده ی ارزان و پایدار (از لحاظ طول عمر) هنوز مورد استفاده قرار می گیرد. با پیشرفت دیگر مواد دندانی و نیز روش های دندانپزشکی، به مرور زمان استفاده از آمالگام محدود خواهد شد.

در حال حاضر، با توجه به قیمت پایین آن و اعمال ترمیم آسان و نیز پایداری قابل توجه آن، آمالگام به طور وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد. در آینده آمالگام با یک ماده ی زیبا (از لحاظ رنگ) و بدون خطر برای سلامت انسان جایگزین خواهد شد. زمانی استفاده از آمالگام به پایان خواهد رسید که این ماده بیش از ۲۰۰ سال به صنعت دندانپزشکی و بیماران آن خدمت رسانی کرده است!

بهتر است بدانید

تصمیم گیری در مورد اینکه از چه نوع ماده ای برای درمان پوسیدگی دندان استفاده شود، یک انتخاب است که باید توسط شما و دندانپزشکتان اتخاذ شود. اینکه این پرکردنی مربوط به کدام یک از دندانهای شماست و آیا استفاده از این ماده پرکردنی برای شما مناسب است یا خیر و همچنین سطح بودجه و هزینه ای که شما میخواهید برای دندان خود داشته باشید ، همه اینها مواردی هستند که به انتخاب شما در انتخاب نوع ماده پرکردنی دندان کمک میکنند.

اما به خاطر داشته باشید مراقبت های اصولی از بهداشت دهان و دندان و همچنین مراجعات منظم و دوره ای به دندانپزشک همگی میتوانند به حفظ سلامتی و بهداشت شما کمک ویژه ای داشته باشند و از پوسیدگی دندان و یا حتی آسیب رسیدن به عصب و ریشه ها جلوگیری کند .