آفت دهان کودکان
آفت دهان کودکان بیماری شایعی است و اکثر والدین با دیدن آن نگران سلامتی فرزند خود میشوند. آفت دهان در نوزادان ، شیر خوردن کودک را مختل میکند و باعث بی قراری نوزاد میگردد. بهتر است بدانید آفت دهان عبارت است از پیدایش یک یا تعدادی زخم های کوچک و دردناک در سطح داخلی لبها، مخاط و سقف دهان و زیر زبان. آفت دهان یا زخمهای ناشی از آفت با نقاط سفیدرنگ روی لبها و لثهها در داخل دهان مشخص میشوند . این زخمها معمولاً تک تک و جدا از هم است.
زخمهای آفت از ترشح خاکستری رنگ پوشیده است و کنارهی آن ها کاملاً مشخص و قرمز میباشد. پیدایش این زخمها به صورت دورهای است. با لمس کردن این نقاط دردناک یا کشیده شدن پوست اطراف آنها درد شدیدی در این نواحی حس میشود و این احساس درد باعث ایجاد بیقراری و درد در نوزادان میشود .
انواع آفت دهان کودکان
سه نوع آفت اصلی مخصوص دهان کودکان وجود دارد :
۱- آفتهای کوچک تکرار شونده که ۸۰% آفتهای دهانی را تشکیل میدهند . قطر آنها کمتر از ۵ میلیمتر بوده و طی ۱-۲ هفته برطرف میشوند .
۲- آفتهای بزرگ که قطر بیش از ۱۰ میلیمتر داشته و درمان آن هفتهها تا ماهها زمان میبرد و اغلب از خود جای زخم باقی میگذارند .
۳- آفتهای تبخالی شکل که شامل زخمهای ریز متعددی هستند که طی یک ماه بر طرف میشوند و اغلب روی زبان کودک ظاهر میشوند .
آیا آفت همان تبخال است ؟
خیر این یک ذهنیت اشتباه است و شما باید بدانید که آفت و تبخال دو مقوله متفاوت هستند . آفت مسری نیست و معمولاً در بافتهای نرم داخل دهان ظاهر میشود ، در حالیکه ، تبخال که توسط ویروس آبله مرغان ایجاد میشود ، مسری بوده و معمولاً خارج دهان و لبها ظاهر میشود . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )
علت آفت دهان کودکان
آفت دهان علتهای زیادی دارد:
- زخمهای جزئی در دهان ممکن است باعث آفت دهان شوند؛ بهطور مثال زخمهایی که خوراکیهای سفت یا مسواک زبر ایجاد میکنند.
- گاز گرفتن دهان هنگام جویدن هم ممکن است باعث ایجاد زخم باشد.
- حساسیتهای غذایی هم باعث آفت دهان میشوند.
- کمبود ویتامین هم یکی دیگر از علتهای آفت دهان کودکان است. اگر فرزندتان بدغذاست، ممکن است دچار کمبود ویتامین شود.
- آفت دهان میتواند ژنتیکی هم باشد.
- خیلی اوقات هم علت آن مشخص نمیشود.
نشانههای آفت دهان کودکان
- وسطِ این زخمهای کوچک، سفید و دورشان قرمز است.
- اندازهٔ آفت دهان معمولا کمتر از ۶ میلیمتر است.
- درون لب و پشت گونهها ایجاد میشوند.
- این زخمها بسیار دردناک هستند؛ حتی گاهی بدون آنکه چیزی بخوریم.
- معمولا در هر نوبت یک آفت به وجود میآید؛ گاهیاوقات هم ۲ یا ۳ آفت.
- تب یا نشانهٔ دیگری ندارد.
![]() |
حتما بخوانید : بوی بد دهان کودکان چه علتی دارد ؟ |
موارد خطرناک آفت دهان کودکان
گاهی اوقات آفت دهان کودکان به وضعیت اورژانسی تبدیل میشود. اگر دیدید کودک حرکت نکرده یا آنقدر ضعیف است که نمیتواند بایستد، به اورژانس اطلاع دهید.
اگر این نشانهها را دیدید، فورا با پزشک تماس بگیرید:
- مواد شیمیایی در دهان، ممکن است باعث زخم شوند.
- مشکوک بودن به کمآبی. اگر کودک بیش از ۸ ساعت است که ادرار نکرده، ادرارش سیاه است، یا دهانش خیلی خشک است و اشکی ندارد.
- اگر فرزندتان خیلی ضعیف و بیمار به نظر میرسد.
- اگر فکر میکنید فرزندتان باید معاینه شود و مشکل حاد است.
اگر این نشانهها را دیدید، طی ۲۴ ساعت به پزشک مراجعه کنید:
- اگر ۴ زخم یا بیشتر وجود دارد.
- پوستههای خونی روی لبها وجود دارد.
- لثهها قرمز، متورم و حساس هستند.
- زخم و آفت روی قسمت بیرونی لب هم دیده میشود.
- روی لثه، کنار دندانی که درد میکند، زخم میبینید.
- کودک تب دارد یا صورتش متورم شده است.
- گره لنفاوی بزرگی زیر فک ایجاد شده است.
- آفت پس از مصرف دارو شروع شده است.
- فکر میکنید فرزندتان باید معاینه شود، اما مشکل حاد نیست.
اگر فرزندتان مشکوک به آفت دهان است، آفت دهان او بیش از ۲ هفته طول کشیده یا پرسش دیگر در این مورد دارید هم به دندانپزشک وی مراجعه کنید.
روش های صحیح درمان آفت دهان کودکان
درمان آفت دهان مناسب هر کودک ، بر اساس عوامل زیر تعیین میشود :
- سن ، سلامت عمومی و سابقه دارویی کودک
- شدت بیماری
- قدرت تحمل کودک در مقابل داروها و درمانهای خاص
- طول دوره بیماری
- نظر شخصی والدین
هدف از درمان آفت دهان ، کاهش شدت علائم آن است . از آنجایی افت دهان ، ویروسی یا میکروبی نیست ، هیچ آنتیبیوتیک و داروی ضد ویروسی روی ان اثر ندارد ، درمانهای زیر را میتوان برای کودکان در نظر گرفت :
۱- شستشوی دهان با دهانشویه
استفاده از دهانشویه جهت کاهش سریع درد و التهاب اطراف این آفت دهانی ، میتواند مفید واقع شود .
۲- یک تکه یخ روی آن قرار دهید
یک تکه یخ به کودک بدهید که آنرا بمکد ، این امر به کاهش درد و التهاب آفت دهان کمک میکند . سرمای یخ جریان خون را آهسته نموده و از رسیدن خون به این زخمها درون دهان جلوگیری نموده ، در نتیجه، باعث کاهش درد و ورم آن میشود .
۳- کورتیزون موضعی
کورتیزون موضعی بخش اصلی درمان آفت دهان کودکان را تشکیل میدهد و میتواند بهطور موضعی روی سطح داخلی دهان مالیده شود و برای اغلب کودکان موثر است . کورتیزون در قالب دهانشویه ، اسپری و قرصهای قابل انحلال کوچک در دسترس است . داروهای بیحسی موضعی مانند بنزوکائین و لیدوکائین نیز برای کاهش درد قابل استفاده هستند .
۴- دهانشویههای بیحس کننده و ضد درد
اگر دهان کودک آفت شود ، میتوانید از دهانشویه ، اسپری یا آبنباتهای مکیدنی بدون قند مخصوص گلوی برای بیحسی و کاهش درد کودک استفاده نمایید ، بخصوص اگر قبل از غذا مصرف شوند ، اثر آنها بیشتر خواهد بود .
۵- ژل ، اسپری و دهانشویههای بیحسی فاقد الکل
در صورت سخت و دردناک بود فرآیند مسواک زدن برای کودک ، میتوانید از ژل ، اسپری و دهانشویههای بیحسی فاقد الکل (مثل کلروهگزیدین گلوکونات) برای کاهش عفونت ثانویه و کنترل سطح جرم و پلاک روی دندان کودک استفاده نمایید . دهانشویه تتراسیکلین نیز برای برخی از انواع آفت دهان میتواند مفید باشد .
۶- پماد پوششی محافظ
پماد محافظ روی آفت دهان کودک سدی تشکیل میدهند و از مجاورت زخم دهان با مواد تحریک کننده جلوگیری میکند . این پماد ، روی زخم یک مانع مکانیکی تشکیل داده و از آن در مقابل عفونت ثانویه و تحریک بیشتر محافظت میکند . این مواد در قالب پماد یا قرصهای قابل انحلال موجود هستند .
۷- مکمل ویتامین B12
مکمل زیر زبانی ویتامین B12 حتی در افرادی که کمبود ویتامین B12 ندارند ، از بروز آفتهای دهانی تکرار شونده جلوگیری به عمل میآورد . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )
۸- مکمل آهن
میزان مکمل آهن مورد نیاز کودک یا اصولاً لزوم اضافه کردن آن به رژیم غذایی او ، باید زیر نظر پزشک معالج و در صورت تشخیص کمبود آهن در کودک انجام گیرد .
۹- مواظب غذای مصرفی کودک باشید
از دادن غذاهایی که آفت دهان را تحریک و تشدید میکنند ، بهخصوص غذاهای تند ، شور یا اسیدی که باعث تحریک بیشتر دهان میشوند به کودک خودداری نمایید .
![]() |
حتما بخوانید : دندانپزشک کودکان چه ویژگی هایی دارد ؟ |
۱۰- رعایت بهداشت دهان و دندان توسط کودک
بهداشت مناسب دهان و دندانو استفاده از خمیردندان درمانی بدون سدیم سولفات میتواند از عفونت ثانویه و تشکیل جرم و پلاک روی دندان کودک جلوگیری به عمل آورد . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )
۱۱- درمانهای خانگی
میزان مصرف آب آشامیدنی و مایعات را در کودک افزایش دهید ، برای درد و تب میتوانید به او استامینوفن دهید ، با چوب پنبه آغشته به نیترات نقره سطح روی آفت را بسوزانید و به کودک خود در کاهش میزان استرسش کمک نمایید .
طول درمان آفت دهان کودکان
آفت دهان کودکان باید طول دورهٔ خود را بگذراند و برای کوتاه کردن زمانش کاری نمیتوان کرد. خوب شدن این زخمها ۱ تا ۲ هفته طول میکشد. درمانهای آفت دهان فقط به کاهش درد کمک میکنند.
فراموش نکنید :
اگر مطمئن نیستید که زخم دهان کودک شما آفت است یا خیر یا اگر زخم بیشتر از یک هفته باقی ماند، حتماً او را برای تشخیص پیش دندانپزشک وی ببرید. همچنین اگر کودکتان هر گونه علائم دیگری مانند راش، گرههای لنفاوی متورم یا تب دارد یا اگر آفتها نوشیدن مقدار کافی مایعات را برای کودک دشوار کرده است، به پزشک مراجعه کنید. به علاوه، اگر به نظر میرسد که کودک مکرراً دچار آفت میشود نیز با حتما با دندانپزشک وی در این مورد صحبت کنیدتا روش درمانی صحیح برای کودک شما را در پی گیرد.
ثبت ديدگاه